Alimenty na rzecz rodzica. Kiedy można być zobowiązanym do ich płacenia?

Powszechnie znane jest zjawisko alimentacji dzieci przez ich rodziców. Rzadziej spotyka się sytuację odwrotną, czyli kiedy to właśnie dziecko musi łożyć środki na utrzymanie rodzica. Kiedy zatem jest to możliwe?

Sam obowiązek alimentacyjny służy przede wszystkim zapewnieniu niezbędnej pomocy finansowej bliskim krewnym w sytuacji, kiedy nie mogą oni własnymi siłami zaspokoić swoich potrzeb życiowych. Obowiązek taki został uregulowany przede wszystkim z uwagi na względy moralne oraz humanitarne i wynika on z więzi rodzinnych. Jednak obowiązek alimentacyjny dziecka na rzecz rodzica został uregulowany nieco odmiennie niż alimentacja dziecka przez rodzica. Różnica polega na tym, że w sytuacji kiedy to dziecko miałoby płacić alimenty na rzecz rodzica, to rodzic musiałby wykazać przed Sądem, że znajduje się w niedostatku*.

O niedostatku można mówić nie tylko wtedy, gdy osoba żądająca alimentów nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz także i wtedy, gdy osoba ta posiada środki utrzymania ale mimo tego, nie może w pełni zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb w części bądź w całości. Za usprawiedliwione potrzeby o których mowa, uznaje się takie, których zaspokojenie zapewni osobie dochodzącej alimentów normalne warunki bytowania, odpowiednie do jej wieku, potrzeb oraz stanu zdrowia. Potrzeby takie są zawsze indywidualne i różne dla poszczególnych osób.

Przykład:

jeżeli osoba, domagająca się w Sądzie alimentów choruje, to do jej usprawiedliwionych potrzeb można zaliczyć zakup odpowiednich lekarstw.

Należy jednak pamiętać, że nie można uznać aby w sytuacji niedostatku znajdowała się osoba, która jest zdolna do pracy, i mimo możliwości podjęcia pracy, jej nie podejmuje, bądź też nawet lekkomyślne rezygnuje z zatrudnienia. Tak samo nie uznaje się aby w niedostatku znajdowała się osoba, która co prawda nie pracuje, ale uzyskuje dochody z innych źródeł i są one wystarczające do pokrycia jej usprawiedliwionych kosztów utrzymania.

Czy zawsze rodzic, znajdujący się w niedostatku, otrzyma alimenty od dziecka? Są bowiem sytuacje kiedy alimentów domaga się od nas rodzic z którym nie jesteśmy w dobrych relacjach bądź nawet nie mieliśmy z nim od lat żadnego kontaktu. Zgodnie z przepisami prawa istnieje możliwość uchylenia się od obowiązku płacenia alimentów na rzecz rodzica w sytuacji kiedy żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Za takie zasady współżycia społecznego przyjmuje się normy moralne, powszechnie uznane wartości czy też słuszne normy obyczajowe. Należy jednak pamiętać, że osoba, która pragnie się uchylić od płacenia alimentów na rzecz rodzica musi udowodnić, że faktycznie zaistniały przesłanki do oddalenia powództwa z uwagi na wspomniane zasady współżycia społecznego. Musie zatem na taką okoliczność przedstawiać np. dokumenty, powołać świadków itp.

Przykłady sytuacji kiedy Sąd może oddalić powództwo o alimenty:

rodzic nieprawidłowo wykonywał władzę rodzicielską bądź sam pomimo nałożonego obowiązku alimentacyjnego nie łożył w przeszłości na utrzymanie dziecka;
rodzic porzucił swoje dziecko, nigdy się nim nie interesował, nie utrzymywał z nim od lat żadnego kontaktu.

Jednak należy pamiętać, że każda tego typu sytuacja jest indywidualna i podlega każdorazowej ocenie Sądu.

Podstawa prawna: