Jak powszechnie wiadomo, na mocy ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci*, potocznie nazywanej Programem „500 plus”, przyznano rodzicom prawo do uzyskania tzw. świadczenia wychowawczego na dzieci. Aktualnie jego wysokość to kwota 500,00 zł na każde dziecko w rodzinie. W postępowaniach sądowych w sprawach o alimenty często pada argument, że skoro na dziecko przyznane jest takie świadczenie w wysokości 500,00 zł miesięcznie, to powinno być ono uwzględnione przy określaniu wysokości alimentów.
Czy zatem faktycznie świadczenie wychowawcze „500 plus” może być brane pod uwagę przez Sądy w procesach o alimenty?
Odpowiedź brzmi nie. Wynika to wprost z przepisów prawa, a dokładnie z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,** gdzie w art. 135 § 3 k.r.o. wskazano, że na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają m.in. świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Zatem takie świadczenia nie mogą być uwzględniane w procesie dotyczącym ustalenia alimentów.
Warto zauważyć, że oprócz świadczenia „500 plus” na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają również:
– świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 808 i 875), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji,
– świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
– świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111),
– rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303).
Powyższej opisana regulacja prawna jest wynikiem tego, że alimentacja stanowi przede wszystkim obowiązek każdego z rodziców i dotyczy ponoszenia przez nich usprawiedliwionych kosztów utrzymania i wychowywania dzieci. Obowiązek ten może być spełniany w formie pieniężnej (co jest sytuacją najpowszechniejszą) lub w formie niepieniężnej tj. poprzez osobiste starania o wychowywanie i utrzymanie uprawnionego.
Natomiast świadczenie „500 plus” ma co do zasady, stanowić wsparcie dla rodziców w wychowywaniu dzieci i jego celem jest właśnie inwestycja w ich rozwój. Dlatego też takie świadczenie nie wpływa na zakres obowiązku alimentacyjnego i nie powinno być podstawą np. do żądania obniżenia alimentów na dziecko. Zgodnie z orzecznictwem Sądów branie pod uwagę świadczenia „500 plus” przy rozstrzyganiu spraw alimentacyjnych, wpłynęłoby niekorzystnie na rozpatrywane sprawy, gdyż każdy z rodziców na którym spoczywa obowiązek alimentacyjny chciałby ich obniżenia, a co za tym idzie zmniejszyłby się jego wkład w wychowanie dziecka i przerzucenie obowiązku utrzymania dziecka na państwo.
Tym samym ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie może być wykorzystywana do zmniejszenia obciążeń alimentacyjnych osób zobowiązanych. W konsekwencji, nie ma podstaw do uznania świadczenia „500 plus” jako przesłanki do podwyższenia lub też obniżenia alimentów.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2407*,
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2086.**
