Kindergeld czy 500 plus? Takie pytanie zadaje sobie wielu rodziców w sytuacji kiedy, co najmniej jedno z nich, pracuje na terenie Niemiec. Celem obu tych świadczeń jest pomoc finansowa zorientowana na dzieci i wsparcie ich wychowania.
Jak powszechnie wiadomo, na mocy ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, potocznie nazywanej Programem „500 plus”, przyznano rodzicom prawo do uzyskania tzw. świadczenia wychowawczego na dzieci. Aktualnie jego wysokość wynosi 500,00 zł na każde dziecko w rodzinie.
Z kolei Kindergeld to istniejące już od kilkudziesięciu lat niemieckie świadczenie rodzinne, które przysługuje także dzieciom z krajów UE, których przynajmniej jeden rodzic pracuje i jest zameldowany w Niemczech. Przy czym pod pojęciem pracy uznaje się że dana osoba:
– posiada tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli zamieszkuje w Niemczech i tam płaci podatki ze wszystkich swoich dochodów lub
– pracuje na terytorium Niemiec albo
– prowadzi na terytorium Niemiec działalność gospodarczą.
Co istotne, samo dziecko nie musi mieszkać na terenie Niemiec. Świadczenie przysługuje również na dzieci, które z drugim rodzicem (bądź opiekunem prawnym) mieszkają w Polsce.
Pierwszeństwo świadczeń
Czy zatem rodzice mogą dowolnie wybrać z którego ze świadczeń chcą skorzystać? Odpowiedź brzmi nie. Wbrew temu, co się czasami słyszy, nie można dowolnie wybrać, które świadczenie chce się otrzymywać. O tym, które państwo ma wypłacać pieniądze dla dzieci, decydują przepisy prawa oraz sytuacja rodzinna i zawodowa.
Świadczenia wypłacane na terenie Wspólnoty podlegają bowiem pod system zabezpieczeń społecznych (mówimy tutaj o tzw. koordynacji). Na terenie Unii Europejskiej obowiązuje tym samym zasada pierwszeństwa wypłat. Polega ona na tym, że świadczenia rodzinne wypłacane są w następującej kolejności:
- pierwszeństwo w wypłacie ma to państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. Jeżeli tylko jeden z rodziców pracuje, to pieniądze wypłaca kraj, w którym pracuje ten rodzic.
- jeżeli działalność zawodowa wykonywana jest w różnych krajach, przez oboje rodziców – pierwszeństwo ma państwo zamieszkania dzieci.
Przykłady:
- Ojciec dzieci pracuje zawodowo na terenie Niemiec, natomiast matka z dziećmi mieszka w Polsce ale nie pracuje – wtedy pierwszeństwo ma świadczenie Kindergeld i o to świadczenie rodzice powinni wnioskować.
- Ojciec dzieci pracuje zawodowo na terenie Niemiec, natomiast matka z dziećmi mieszka w Polsce i w Polsce pracuje zawodowo – wtedy pierwszeństwo ma świadczenie 500 plus i o to świadczenie rodzice powinni wnioskować. Krajem pierwszeństwa do wypłaty zasiłku rodzinnego będzie w takiej sytuacji Polska. Dzieje się tak, ponieważ matka dziecka pracuje i mieszka z dziećmi w Polsce. Natomiast Niemcy mają obowiązek wypłacenia tzw. dodatku dyferencyjnego.
W sytuacji kiedy do wypłaty świadczeń uprawnione są dwa państwa (tak wskazano w przykładzie nr 2), z drugiego kraju można otrzymać tylko tzw. dodatek dyferencyjny, czyli dopłatę do polskiego świadczenia w takiej wysokości, aby jego kwota równała się z wysokością Kindergeld. W efekcie niemiecki urząd wypłaca świadczenie pomniejszone o przeliczoną na euro wartość polskiego zasiłku rodzinnego lub 500 plus bądź obu tych świadczeń razem. Reasumując jeżeli w Polsce otrzymamy świadczenie 500 plus, to z Niemiec możemy otrzymać jedynie różnicę między tym świadczeniem a Kindergeld. Przy tej okazji należy przypomnieć, że od 1 stycznia 2021 roku wysokość świadczenia Kindergeld uległa zmianie i jego stawki wynoszą obecnie:
- 219 euro na pierwsze i drugie dziecko,
- 225 euro na trzecie dziecko,
- 250 euro na czwarte i kolejne dziecko.
Czy można pobierać oba świadczenia jednocześnie?
Nie można pobierać obu tych świadczeń jednocześnie. W tej sprawie wypowiedział się nawet Niemiecki Federalny Trybunał Finansowy z Monachium, który jest organem najwyższej instancji niemieckiego sądownictwa finansowego. Wskazał on, że nie ma możliwości, by beneficjenci otrzymywali zarówno polskie świadczenie 500 plus, jak i niemieckie świadczenie Kindergeld. Wynika to z faktu, że w rzeczywistości oba zasiłki wypłacane są w tym samym celu, w związku z czym można uznać je za tożsame świadczenia. Dlatego ustalenie wyżej opisanego pierwszeństwa świadczeń jest niezwykle istotne. Pozwoli to uniknąć na przyszłość komplikacji związanych z pobieraniem świadczeń.
