Postępowanie mediacyjne może zostać wykorzystane w sprawie uchylenia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dziecka. Przy czym tytułem wyjaśnienia na potrzeby niniejszego wpisu roszczenie nazywane jest żądaniem uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Wynika to z faktu, że przepisach prawa możemy znaleźć podstawy zarówno do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, jak i do stwierdzenia, że obowiązek ten wygasł. Jednak z uwagi na potoczne nazywanie omawianej instytucji właśnie uchyleniem obowiązku alimentacyjnego takie sformułowanie będzie tutaj używane.
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego niewątpliwie stanowi dość trudny społecznie temat. Chodzi bowiem o zakończenie realizacji obowiązku utrzymania dziecka przez rodzica. Aby dokonać formalności w tym przedmiocie należałoby wytoczyć przeciwko dziecku stosowne powództwo – co również jest niekiedy bardzo negatywnie odbierane. Mediacja jako ugodowa metoda rozstrzygania sporu może okazać się w tym wypadku niezwykle pomocna.
Na wstępie należy przypomnieć, że na rodzicach ciąży obowiązek zaspokojenia potrzeb swoich dzieci niezależnie od ich wieku. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i tym samym nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko jakiegoś określonego wieku albo stopnia wykształcenia. Często błędnie zakłada się, że obowiązek alimentacyjny ustaje z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości bądź w momencie kiedy zakończy ono edukację. Jednak w praktyce wyglada to inaczej. Rodzice mogą być bowiem zobowiązani świadczyć alimenty dziecku pełnoletniemu w szczególności, kiedy dalej się kształci, jest dotknięte niepełnosprawnością lub chorobą.
Zasadniczą okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko jest już w stanie utrzymać się samodzielnie. Ponadto obowiązek alimentacyjny może zostać uchylony jeśli dziecko posiada majątek, który przynosi dochody pozwalające mu na utrzymanie się lub dziecko nie dokłada starań, żeby wreszcie zacząć samodzielnie się utrzymywać.
Zatem w sytuacji kiedy dziecko jest już w stanie samodzielnie się utrzymać to obowiązek alimentacyjny winien zostać zniesiony. Jak pokazuje praktyka często strony po prostu ustnie ustalają, że alimenty już nie muszą być przez rodzica płacone bez formalnego uregulowania tej sytuacji. Jednak takie porozumienie nie sprawia, że orzeczenie na podstawie którego zasądzono alimenty „znika” z obrotu prawnego. Aby formalnie stwierdzić, że obowiązek alimentacyjny wygasł należałoby wytoczyć stosowne powództwo ale żeby uniknąć takiego sporu sądowego można przystąpić właśnie do mediacji.
Mediacja sprzyja bowiem obniżeniu poziomu negatywnych emocji związanych ze sprawą oraz zrozumieniu potrzeb własnych i drugiej osoby, a przez to zmniejsza obciążenie psychiczne związane z sytuacją konfliktową. Mediacja pozwala także na utrzymanie wzajemnych relacji, co ma przecież szczególne znaczenie w sprawach rodzinnych. Natomiast w sytuacji kiedy uchylenie obowiązku alimentacyjnego byłoby sporne między stronami – mediacja daje szansę na szybsze zakończenie konfliktu.
Ugoda alimentacyjna, zawarta przed mediatorem, podlega zatwierdzeniu przez Sąd. Dzięki temu ma moc ugody sądowej. Wniosek o zatwierdzenie ugody przez właściwy sąd, na życzenie stron, przygotowuje mediator.
