W praktyce sprawy o dział spadku bywają mocno zróżnicowane. Ich charakter zależy m.in.: od tego jakie składniki wchodzą w skład spadku po zmarłym, wyceny wartości spadku, ilości osób dziedziczących. Wpływ na sprawy spadkowe ma również to czy będą występować jakieś roszczenia obok samego działu spadku np. sprawa o zachowek. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomości konieczne jest dokonanie działu spadku przed notariuszem (tutaj wymagane jest zgodne działanie wszystkich spadkobierców) lub w postępowaniu sądowym. Oczywiście komplikacje wystąpią jeśli spadkobiercy nie są zgodni, co do tego, w jaki sposób ma zostać podzielony spadek konieczne będzie postępowanie sądowe lub właśnie mediacja. Dodatkowo należy przypomnieć, że w sytuacji kiedy strony nie są zgodne co do wyceny poszczególnych składników majątku, w postępowaniu sądowym powoływany jest biegły sądowy do ich wyceny. Oczywiście przeprowadzenie takiej opinii wydłuża samo postępowanie sądowe oraz podnosi znacznie jego koszty.
Niemniej największą trudnością w tego typu sprawach jest to, że przeciwnikiem są osoby z rodziny. I czasem mimo, że sprawy te pod względem prawnym nie powinny przysporzyć większych komplikacji to właśnie z uwagi na więzy rodzinne i emocje towarzyszące procesowi – stają się postępowaniami trwającymi lata. W takich sprawach często to właśnie emocje biorą górę i nie musi chodzić tu o pieniądze. Na drodze do porozumienia mogą stać dawne zatargi, poczucie krzywdy czy niesprawiedliwości.
Stąd też w tego typu sprawach należy pamiętać o możliwości podjęcia mediacji – i to jeszcze na etapie przedprocesowym. W postępowaniu mediacyjnym można kompleksowo rozstrzygnąć o wszystkich roszczeniach związanych z działem spadku. Nic nie stoi na przeszkodzie aby strony skorzystały również z pomocy rzeczoznawcy, jeżeli będą chciały wycenić poszczególne składniki spadku. Spotkania mediacyjne są z pewnością mniej stresujące niż udział w rozprawie sądowej, a i doświadczony mediator może poświęcić na wysłuchanie stron więcej czasu niż sąd.
Po raz kolejny podkreślić należy, że postępowanie mediacyjne pozwala rozstrzygnąć spór w sposób mniej konfliktowy, co za tym idzie służy to utrzymaniu relacji rodzinnych. Każda ze stron może bowiem przedstawiać swoje racje i argumenty i na tej podstawie wspólnie można wypracować rozwiązanie akceptowalne dla wszystkich. Zresztą jest to kwintesencja ugody zawieranej w mediacji – musi być ona zaakceptowana przed strony biorące w niej udział. Jest to jedna z podstawowych różnic między mediacją a postępowaniem sądowym. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że w toku procesu sąd wydaje orzeczenie, które często nie jest zadowalające dla wszystkich stron postępowania, a czasem nie jest zadowalające dla żadnej z nich. Najczęściej prowadzi do zaskarżenia wydanego orzeczenia i kolejnego przedłużenia postępowania oraz wzrostu jego kosztów. Dlatego warto w życiu sięgać po optymalne rozwiązania, a zawarcia ugody nie traktować jako porażki tylko raczej jako sukcesu.