12 marca 2022 r. została podpisana i opublikowana ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ta tzw. „specustawa” reguluje m.in. kwestie związane z legalnością pobytu ukraińskich uchodźców w Polsce, a także udzielaną im pomocą.
Poniżej główne założenia przyjętej specustawy.
- Ustawa gwarantuje legalność pobytu obywatelom Ukrainy, a także ich małżonkom niemającym obywatelstwa ukraińskiego, którzy bezpośrednio wjechali z Ukrainy do Polski od dnia 24 lutego 2022 r. Ustawa nie przewiduje pomocy osobom innych narodowości.
- Pobyt obywateli Ukrainy będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy. Legalny będzie także pobyt dzieci urodzonych już w Polsce przez Ukrainki, które uciekły przed wojną. Ustawy nie można stosować w stosunku do osób, które uzyskały m.in status uchodźcy lub zgodę na pobyt tolerowany.
- W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na jego wniosek, złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy obywatele Ukrainy, których pobyt uznano za legalny, mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat.
- Obywatele Ukrainy będą mogli m.in. otrzymać numer PESEL i założyć Profil Zaufany. O nadanie numeru PESEL osoby te mogą wnioskować w dowolnym organie wykonawczym gminy. Za dziecko wniosek może złożyć jego rodzic, opiekun tymczasowy lub osoba sprawująca nad nim faktyczną pieczę. Rejestracja ma ruszyć z dniem 16 marca 2022 r.
- Obywatele Ukrainy będą także mogli podjąć w Polsce pracę i uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej. Uczniowie i studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach i uczelniach. Obywatelom Ukrainy przysługiwać też będzie pomoc finansowa. Zgodnie z ustawą pomoc ta wynosić będzie jednorazowo 300,00 zł na osobę.
- Specustawa umożliwi też wypłatę świadczeń osobom, które zapewnią wyżywienie i zakwaterowanie obywatelom Ukrainy. Pieniądze będą wypłacane za okres maksymalnie 60 dni, ale w uzasadnianych przypadkach może być on przedłużony. Z informacji przekazanych na chwilę obecną przez MSWiA ma być to kwota 40,00 zł dziennie za osobę, której udzielono schronienia.
- Terminy ważności wiz krajowych i zezwoleń na pobyt czasowy obywateli Ukrainy, które upłynęłyby w czasie wojny, zostaną na jej mocy wydłużone do końca roku. Ponadto terminy przypadające po 24 lutego m.in. ważności kart pobytu czy polskich dokumentów tożsamości obywateli Ukrainy zostaną wydłużone o 18 miesięcy. Przez 18 miesięcy będzie też uznawany za legalny pobyt obywatela Ukrainy, jeśli w czasie wojny straciłby możliwość przebywania w Polsce na podstawie np. wizy Schengen lub w ramach ruchu bezwizowego.
Przepisy wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., z pewnymi wyjątkami.
Link do pełnej treści ustawy poniżej:
