Do sądów w Polsce corocznie trafia kilkanaście milionów spraw, a średni czas postępowania wynosi kilkanaście miesięcy. Natomiast sprawy o alimenty są niewątpliwie jedną z najbardziej trudnych kwestii dla byłych partnerów/małżonków szczególnie jeśli w grę wchodzi dobro małoletnich dzieci. Są to sprawy obarczone bardzo wysokim ładunkiem emocjonalnym i w zasadzie każdy ich aspekt może budzić spór. Tak długi czas oczekiwania niewątpliwie obciąża psychicznie strony i wpływa negatywnie na ich relacje, co niestety może też rzutować na dziecko. Spór o alimenty zazwyczaj nie dotyczy samego faktu obowiązku płacenia alimentów na ich wspólne dziecko/ dzieci, lecz wysokości należnych świadczeń. Dlatego w tego typu sprawach warto pomyśleć właśnie o mediacji. Oprócz wyroku sądowego, jednym z narzędzi rozwiązujących spór jest właśnie ugoda mediacyjna.
W przypadku sprawy o alimenty, mediacja może zostać zrealizowana w trybie przedsądowym nawet za darmo. Takie darmowe mediacje odbywają się przy udziale mediatora w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Drugą opcją jest mediacja odpłatna na podstawie umowy o mediację zawartej z wybranym mediatorem z listy mediatorów dostępnej na stronie internetowej sądu okręgowego.
Dokumenty jakie są potrzebne do przeprowadzenia mediacji w sprawie o alimenty:
- Dowody osobiste
- Numer pesel dziecka / dzieci
- Akt urodzenia nieletniego dziecka / dzieci.
Natomiast w sytuacji kiedy postępowanie już toczy się w sądzie, każda ze stron ma prawo złożyć wniosek o mediacje na dowolnym etapie postępowania. Jeśli obie strony wyrażą zgodę na udział w postępowaniu mediacyjnym – sąd skieruje sprawę do wybranego przez siebie mediatora z listy mediatorów stałych, prowadzonej przez prezesa sądu okręgowego. Takie listy mediatorów publikowane są na stronach internetowych sądów.
Rodzice będący stronami sporu, podczas mediacji prezentują zarówno potrzeby dziecka jak i swoje możliwości zarobkowe do płacenia określonej kwoty alimentów. Występując na drogę sądową rodzice są zobowiązani do określenia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka uwzględniając jego racjonalne potrzeby wykorzystując m.in. do tego rachunki, faktury i zaświadczenia. Należy tu uwzględnić koszty związane z wyżywieniem dziecka, przedszkolem lub szkołą, a także koszty leczenia, koszty na zajęcia dodatkowe wpływające na rozwój dziecka oraz koszty związane z utrzymaniem mieszkania, w sytuacji gdy strony nie mieszkają wspólnie.
W takiej sytuacji należy jednak pamiętać, że postępowanie mediacyjne na wniosek sądu jest odpłatne wg stawek regulowanych przez Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym, i wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (w przypadku wniosku o alimenty jest to roczna wartości alimentów, a w przypadku sprawy o podwyższenie alimentów jest to różnica roczna pomiędzy kwotą wnioskowaną i obowiązującą), jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego (czyli koszt postępowania mediacyjnego przy alimentach o wartości do 1250 zł/m-c wyniesie 150 zł).
Mediator ma także prawo do zwrotu wydatków związanych z prowadzeniem mediacji (np. koszty dojazdów – wg tzw. „kilometrówki”, jeśli dojeżdża do stron, wynajmu pomieszczenia – do 70 zł za posiedzenie i korespondencji – do 30 zł). Jeśli mediator jest płatnikiem VAT, do powyższych kosztów należy doliczyć 23% VAT.
Aby ugoda zawarta przed mediatorem miała realne skutki prawne, sąd musi ją zatwierdzić. Dzięki temu ugoda mediacyjna uzyskuje moc ugody sądowej, a gdy zawiera klauzulę wykonalności staje się tytułem wykonawczym. W przypadku alimentów ważne jest także nadanie klauzuli wykonalności, jeżeli bowiem strona zobowiązana do płacenia alimentów przestanie to robić, wówczas od razu możemy udać się z taką ugodą do komornika w celu wytoczenia postępowania egzekucyjnego.
Reasumując, mediacje są alternatywną i wbrew pozorom realną szansą na osiągnięcie porozumienia w sprawie alimentów. Zaoszczędzi nam to nie tylko wydatków, ale przede wszystkim niepotrzebnego stresu związanego z postępowaniem sądowym.
