Czy można sądownie uregulować kontakty dziadków z wnukami. Oczywiście, że tak. Do sądów wpływa coraz więcej tego typu wniosków. Skąd w ogóle potrzeba ingerencji sądu? Wynika to z tego, że relacjach rodzinnych nierzadko dochodzi do sytuacji, w której dziadkowie nie mają właściwych kontaktów z wnukami. Może być to skutkiem rozpadu rodziny i wtedy jeden z rodziców separuje dzieci od rodziny drugiego rodzica. Podobnie pod nieobecność jednego z rodziców dziecka w kraju lub w razie jego osadzenia w zakładzie karnym drugi rodzic nie pozwala na kontakty dziadków z wnukami. W takich sytuacjach dziadkowie mają prawo zwrócić się do sądu o ustalenie ich kontaktów z wnukami.
Kiedy Sąd przychyli się do wniosku?
Sąd ureguluje kontakty małoletniego dziecka z dziadkami w sytuacji kiedy są one zgodne z jego dobrem. I tak się zazwyczaj dzieje. Kontakt z dziadkami jest powiązany z prawem dziecka do poznania własnej tożsamości. W praktyce sądowej ustalane są kontakty nawet gdy wcześniej dziadkowie nie mieli żadnej styczności z wnukami. Wówczas sądy tak określają częstotliwość i sposób odbywania kontaktów, aby więź między dziadkami i wnukami mogła nawiązywać się stopniowa a dziecko nie bało się tych kontaktów. W takich sytuacjach często kontakty mają miejsce w obecności rodzica lub kuratora. Natomiast w sytuacji kiedy między dzieckiem a dziadkami istnieje już więź emocjonalna i brali oni wcześniej czynny udział w jego życiu to Sąd może uregulować te kontakty dość szeroko.Tytułem przykładu takiej praktyki orzeczniczej można wskazać uchwałę SN z 14.6.1988 r. ( III CZP 42/88 , OSNCP 1989, Nr 10, poz. 156). Podkreślono w niej, że dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci. Jako uzasadnienie takiego rozstrzygnięcia wskazano dobro dziecka , a ponadto uwzględniono sytuację rodziców sprawujących władzę rodzicielską. Sąd zaakcentował, że „skoro rodzice mają obowiązek dbałości o rozwój dziecka w imię jego dobra, to powinni dla pełnego rozwoju osobowości dziecka umożliwić mu kontaktowanie się z jego krewnymi przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające z silnych więzów emocjonalnych (dotyczy to zwłaszcza dziadków i wnuków), mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka. Sprzyjają także kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Zachowanie dziadków przejawiające się w okazywaniu przywiązania i dbałości o wnuki nie tylko nie kłóci się z dobrem dziecka, ale pozostaje w zgodności z jego dobrem.”
Jaki może być zakres takich kontaktów?
Zatem zakres ustalonych przez sąd kontaktów dziecka z dziadkami zależy przede wszystkim od łączącej ich więzi. Jeżeli więź ta jest silna, w szczególności, gdy wcześniej dziadkowie opiekowali się wnukiem, mogą oni liczyć na szersze kontakty (w tym także z noclegami czy wakacjami) niż w sytuacji, gdy wcześniej spotkania były jedynie sporadyczne.
Kontakty z dzieckiem mogą obejmować przebywanie z dzieckiem jak i komunikowanie się z nim przez telefon, czy też Internet. W przypadku orzeczenia sądu na ogół konieczne jest ścisłe określenie dat i godzin kontaktów i tutaj jest to sprawa niezwykle indywidualna.
Zazwyczaj kontakty te ustalane są w węższym zakresie niż kontakty rodzica z dzieckiem. Może to był jakiś weekend w miesiącu (z noclegiem) czy też określone dni w tygodniu. Bywają jednak sytuacje kiedy te kontakty są uregulowane niezwykle szeroko i obejmują nie tylko weekendy ale też wakacje i ferie. Pamiętajmy, że każda sprawa jest niezwykle indywidualna i wiele czynników może wpływać na ostateczne rozstrzygnięcie sądu.
Jakie dowody można przedstawić w sądzie?
W sprawie o ustalenie kontaktów dziadkowie powinni udowodnić, że wiąże ich więź z dzieckiem jak również mają warunki do tego aby z dzieckiem się spotykać. Powinni też wskazać, skąd wynikał dotyczasowym brak kontaktu np. Że była to konsekwencja postawy rodziców. Dziadkowie mogą przedstawić dowody takie jak: zeznania świadków, wiadomości SMS (lub z innych komunikatorów), filmy czy zdjęcia. Oczywiście oni sami będą też przesłuchiwani. Sąd może również przeprowadzić dowód z opinii biegłych, żeby określić jakie kontakty z dziadkami będą zgodne z dobrem dziecka.
Gdzie należy złożyć wniosek?
Sprawa o uregulowanie kontaktów podlega rozpoznaniu przez sąd opiekuńczy, czyli wydział rodzinny i nieletnich sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.
W postępowaniu przed sądem dziadkowie/ jeden z dziadków domagający się ustalenia kontaktów określeni są mianem wnioskodawców/ wnioskodawcy. Każde z rodziców dziecka jest natomiast uczestnikiem postępowania.
Ile wynosi opłata od wniosku?
Opłata od takiego wniosku wynosi 100,00 zł i można ją uregulować albo na rachunek bankowy właściwego sądu albo na opłacić znakami opłaty sądowej.
