Wejściu w związek małżeński towarzyszą optymistyczne emocji i wspólne plany na przyszłość. Małżonkowie razem budują przyszłość, która zdarza się, że jest daleka od pierwotnych wyobrażeń. Z czasem w związku mogą pojawiać się problemy, których małżonkowie nie są w stanie pokonać. Rozwód natomiast bywa kojarzony z życiową porażką. Konieczność stawienia się w sądzie na rozprawie budzi niepokój albo uczucie bezsilności. Bywa też, że w człowieku narasta złość, która miesza się z chęcią udowodnienia swoich racji i postawienia za wszelką cenę na swoim. Sprawy rodzinne zawsze obarczone są silnym ładunkiem emocjonalnym, a w postępowaniu sądowym często nie ma miejsca i przestrzeni dla tych emocji. Taką przestrzeń na rozmowę daje właśnie mediacja.

Przeprowadzenie rozwodu z wykorzystaniem mediacji daje skłóconym stronom możliwość wyciszenia nagromadzonych emocji i skupienia się na materialnych aspektach rozwodu bez zagłębiania się w jego emocjonalny charakter. Można uznać to za twarde podejście do problemów ale miękkie do człowieka. Wtedy jest szansa na wspólne znalezienie optymalnego dla nich  rozwiązania. Małżonkowie podejmując rozmowę dają sobie szansę na rozstanie w pokojowej i kulturalnej atmosferze, a nawet na uratowanie zagrożonej rozpadem rodziny. To akurat zależy od indywidualnych okoliczności każdej sprawy.

W polskim systemie prawnym podstawowym zadaniem sądów rodzinnych jest ochrona dziecka i rodziny, co jest wynikiem przestrzegania jednej z podstawowych przesłanek całego prawa rodzinnego w postaci „dobra dziecka”. Ochrona rodziny, jak również prawo każdego obywatela do sprawnego i sprawiedliwego sądu należą do podstawowych zasad konstytucyjnych. 

Ze względu na specyfikę i charakter spraw rodzinnych orzeczenia i decyzje, jakie zapadają w tych sprawach, budzą bardzo często niepokój i są negatywnie odbierane z punktu widzenia strony przegrywającej proces. Taki stan rzeczy nie tylko powoduje wzrost braku zaufania do wymiaru sprawiedliwości, ale przede wszystkim stanowi podłoże dla rozwoju i pogłębiania już istniejących konfliktów rodzinnych. Konsekwencją takiej sytuacji może być fakt, że już w momencie wydania przez sąd orzeczenia pojawia się potrzeba jego zmiany w niedalekiej przyszłości na gruncie długotrwałego, a zarazem pogłębiającego konflikt między stronami postępowania sądowego.

Mediacja jest doskonałym sposobem na rozwiązywanie sporów i trzeba podkreślić, że to sposób na rozwiązywanie konfliktów, właściwie w każdej sferze życia społecznego. Przy pomocy bezstronnego i neutralnego mediatora można prowadzić negocjacje również z bankami.  Oczywiście w pierwszej kolejności na myśl przychodzą kredyty frankowe ale mediacjom można poddać każdą umowę zawartą z bankiem. Oczywiście jak w wypadku każdej mediacji, mając na uwadze jej dobrowolność, konieczna jest zgoda dwóch stron na przeprowadzenie polubownego postępowania.

Kredytobiorcy mogą korzystać z narzędzia, jakim jest mediacja zarówno w już prowadzonych sporach sądowych z bankami jak i przed złożeniem pozwu do sądu. I podkreślić należy, że nie dotyczy to tylko kredytów frankowych ale każdej innej umowy zawartej z bankiem. 

Mediacje z bankiem mogą odbywać się za pośrednictwem różnych podmiotów. Oprócz typowych mediacji prowadzonych przez wybranego mediatora można skorzystać z mediacji prowadzonych przez Sąd Polubowny przy KNF. Jest także podobna forma przy Związku Banków Polskich, są również postępowania prowadzone przez Rzecznika Finansowego. Rozmowy ugodowe toczą się również w ramach postępowań sądowych. Wybór dogodnej procedury często zależeć może od tego, jakiego banku dotyczy sprawa oraz jaki jest etap postępowania, tzn. sądowy lub przedsądowy.

Mediacja to proces dochodzenia do kompromisu. Aby osiągnąć kompromis obie strony muszą być gotowe na pewne ustępstwa. Zadaniem mediatora nie jest reprezentowanie interesów którejkolwiek ze stron pozostaje on neutralny i bezstronny. Mediator nie jest sędzią rozstrzygającym spór, ani tym bardziej doradcą bo nie reprezentuje on żadnej ze stron mediacji.

Ugoda zawarta w mediacji może być i zazwyczaj jest zatwierdzana w formie postanowienia przez sąd powszechny, a co za tym idzie nabiera ta ugoda charakteru powagi rzeczy osądzonej. To bardzo istotne. Tutaj należy pamiętać, że w takiej sytuacji kredytobiorca jeśli zdecyduje się na zawarcie ugody przed mediatorem, to wówczas nie będzie miał on żadnej możliwości wytoczenia powództwa przeciwko bankowi w przyszłości. Z tego powodu decyzja o zawarciu ugody zapaść powinna po dokonaniu szczegółowej, świadomej analizy zagadnienia oraz dokładnym wyważeniu swoich interesów w kontekście przyszłości oraz ewentualnych konsekwencji natury fiskalnej. Oczywiście kredytobiorca może w takiej sytuacji skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika do oceny swojej sytuacji prawnej oraz tego, czy ugoda będzie korzystna. 

Wspomnianym zagadnieniem, wymagającym uwagi, jest zbadanie podatkowych aspektów zawarcia ugody czyli jej konsekwencji fiskalnych. Istnieje bowiem możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym umorzonej – np. w wyniku przewalutowania, części kredytu hipotecznego. Do końca 2022 roku obowiązuje w tym zakresie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. 2022 poz. 592), pod pewnymi warunkami dojść może do zaniechania poboru podatku dochodowego. 

Poniżej zestawienie warunków jakie trzeba spełnić, aby skorzystać ze wspomnianego zaniechania poboru podatku podatku:

1. kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz 
2. osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona wyżej inwestycji mieszkaniowej;

Rozporządzenie obejmuje:

1. kredyt udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz 
2. zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie,

Zawsze w razie wątpliwości co do ewentualnych konsekwencji podatkowych można zwrócić się do urzędu skarbowego z prośbą o interpretację w tej materii. 

Do sądów w Polsce corocznie trafia kilkanaście milionów spraw, a średni czas postępowania wynosi kilkanaście miesięcy. Natomiast sprawy o alimenty są niewątpliwie jedną z najbardziej trudnych kwestii dla byłych partnerów/małżonków szczególnie jeśli w grę wchodzi dobro małoletnich dzieci. Są to sprawy obarczone bardzo wysokim ładunkiem emocjonalnym i w zasadzie każdy ich aspekt może budzić spór. Tak długi czas oczekiwania niewątpliwie obciąża psychicznie strony i wpływa negatywnie na ich relacje, co niestety może też rzutować na dziecko. Spór o alimenty zazwyczaj nie dotyczy samego faktu obowiązku płacenia alimentów na ich wspólne dziecko/ dzieci,  lecz wysokości należnych świadczeń. Dlatego w tego typu sprawach warto pomyśleć właśnie o mediacji. Oprócz wyroku sądowego, jednym z narzędzi rozwiązujących spór jest właśnie ugoda mediacyjna.

Często rodzice, którzy żyją już oddzielnie, są nadal bardzo skonfliktowani. Nie potrafią ze sobą rozmawiać, wciągają dziecko w konflikt lojalnościowy, posądzają się o jak najgorsze intencje i nierzadko celowo wzajemnie niszczą swój obraz w oczach dziecka. Dorośli w takich sytuacjach niestety nie potrafią oddzielić swoich emocji i potrzeb od uczuć i potrzeb dziecka. Uważają, że skoro były partner nie sprawdził się jako współmałżonek, to nie jest też odpowiednim ojcem czy matką. Decydują więc samowolnie, że powinien zniknąć z życia dziecka albo mieć z nim ograniczony kontakt. Tymczasem dziecko przeżywa wtedy podwójny dramat: po pierwsze z powodu rozstania rodziców, po drugie z powodu braku bliskości jednego z nich. Mało kto zauważa potrzeby dziecka, respektuje jego prawo do kontaktu z obojgiem rodziców, i prawo do wyrażania opinii w tej kwestii. Dorośli zapominają, że to dziecko jest w takiej sytuacji najważniejsze.

Czy w szkołach występują konflikty? Bez wątpienia i chyba nie można się oszukiwać, że ten stan kiedykolwiek się zmieni. Konflikt jest zjawiskiem niejako wpisanym w ludzką naturę oraz nasze życie społeczne. Sytuacje sporne pojawiają się w każdej grupie społecznej i szkoła nie jest tutaj żadnym wyjątkiem. Można nawet powiedzieć, że sytuacje występujące w szkole są w pewnym sensie odzwierciedleniem zdarzeń ogólnie występujących w społeczeństwie problemów – ale w takiej mikroskali. Nie można też pominąć, że na przestrzeni ostatnich lat widać, jak rozwijają się zachowania agresywne dzieci i młodzieży w szkole. 

Szkoła to specyficzne środowisko, w którym dzieci spędzają ogrom czasu, zdobywając nie tylko wiedzę, ale też ucząc się właśnie zachowań społecznych. Szkoła nie jest tym samym wyłącznie placówką dydaktyczną ale stanowi również przestrzeń gdzie młodzi ludzie mają możliwość wchodzenia w różne interakcje społeczne. Jest to obszar  rozwoju poznawczego, emocjonalnego, jak też interpersonalnego i społecznego funkcjonowania. W środowisku szkolnym mamy do czynienia z obszarem ścierania się odmienności na wielu polach takich jak np. poglądy, potrzeby, wygląd etc. Z uwagi na to dochodzi powstawania trudnych sytuacji konfliktowych, od których żadna zbiorowość ludzi nie jest wolna. Jednak jeśli nawet nie jesteśmy w stanie wyeliminować konfliktów to możemy pracować nad tym aby jak najlepiej je rozwiązywać.

W praktyce sprawy o dział spadku bywają mocno zróżnicowane. Ich charakter zależy m.in.: od tego jakie składniki wchodzą w skład spadku po zmarłym, wyceny wartości spadku, ilości osób dziedziczących. Wpływ na sprawy spadkowe ma również to czy będą występować jakieś roszczenia obok samego działu spadku np. sprawa o zachowek. Jeśli  w skład spadku wchodzi nieruchomości konieczne jest dokonanie działu spadku przed notariuszem (tutaj wymagane jest zgodne działanie wszystkich spadkobierców) lub w postępowaniu sądowym. Oczywiście komplikacje wystąpią jeśli spadkobiercy nie są zgodni, co do tego, w jaki sposób ma zostać podzielony spadek konieczne będzie postępowanie sądowe lub właśnie mediacja. Dodatkowo należy przypomnieć, że w sytuacji kiedy strony nie są zgodne co do wyceny poszczególnych składników majątku, w postępowaniu sądowym powoływany jest biegły sądowy do ich wyceny. Oczywiście przeprowadzenie takiej opinii wydłuża samo postępowanie sądowe oraz podnosi znacznie jego koszty.

Niemniej największą trudnością w tego typu sprawach jest to, że przeciwnikiem są osoby z rodziny. I czasem mimo, że sprawy te pod względem prawnym nie powinny przysporzyć większych komplikacji to właśnie z uwagi na więzy rodzinne i emocje towarzyszące procesowi – stają się postępowaniami trwającymi lata. W takich sprawach często to właśnie emocje biorą górę i nie musi chodzić tu o pieniądze. Na drodze do porozumienia mogą stać dawne zatargi, poczucie krzywdy czy niesprawiedliwości.

Postępowanie mediacyjne może zostać wykorzystane w sprawie uchylenia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dziecka. Przy czym tytułem wyjaśnienia na potrzeby niniejszego wpisu roszczenie nazywane jest żądaniem uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Wynika to z faktu, że przepisach prawa możemy znaleźć podstawy zarówno do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, jak i do stwierdzenia, że obowiązek ten wygasł. Jednak z uwagi na potoczne nazywanie omawianej instytucji właśnie uchyleniem obowiązku alimentacyjnego takie sformułowanie będzie tutaj używane. 

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego niewątpliwie stanowi dość trudny społecznie temat. Chodzi bowiem o zakończenie realizacji obowiązku utrzymania dziecka przez rodzica. Aby dokonać formalności w tym przedmiocie należałoby wytoczyć przeciwko dziecku stosowne powództwo – co również jest niekiedy bardzo negatywnie odbierane. Mediacja jako ugodowa metoda rozstrzygania sporu może okazać się w tym wypadku niezwykle pomocna.

Rozwód stanowi zakończenie pewnej wspólnej drogi dwojga osób i jednocześnie rozpoczyna zupełnie nowy rozdział w ich życiu. Jednak należy pamiętać, że rozwód kończy jedynie małżeństwo ale nie reguluje już spraw majątkowych rozwiedzionych małżonków. Zatem jeżeli byli małżonkowie zgromadzili wspólny majątek w czasie trwania małżeństwa to zasadne byłoby go podzielić po rozwodzie. Dlaczego zasadne? Co prawda przeprowadzenie podziału majątku po rozwodzie nie jest obowiązkowe ale kiedy człowiek zaczyna „nowe” życie dobrze aby miał uporządkowaną przeszłość w szczególności jej aspekt finansowy. W obecnych czasach często mamy przecież do czynienia z sytuacją kiedy osoby po rozwodzie mają wspólne mieszkanie wraz z wyposażeniem, samochód czy też wspólne kredyty – czyli jednym słowem jest co dzielić.

W sytuacji kiedy w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi nieruchomość wymusza to na nich przeprowadzenie podziału majątku przed sądem albo przed notariuszem. Przy czym należy pamiętać, że przed notariuszem można podzielić majątek jedynie w sposób zgodny – notariusz nie będzie rozstrzygał żadnych sporów. Zatem w sytuacji kiedy strony nie mogą się porozumieć – pozostaje im postępowanie sądowe. Jak ma się do tego wszystkiego mediacja?

Konflikty w dzisiejszych czasach są zjawiskiem niezwykle powszechnym. Występują w rodzinach, w pracy, w szkole, w przestrzeni publicznej, czy też na arenie międzynarodowej. Spory mogą być zupełnie przyziemne, ale mogą one też dotyczyć spraw niezwykle skomplikowanych – również pod względem prawnym. Niestety właśnie te trudne i zawiłe konflikty prawne prowadzą najczęściej do procesów sądowych.

Zatem czy każdy taki spór musi kończyć się na sali rozpraw? Czy faktycznie jedynym rozwiązaniem jest wydanie ostatecznego wyroku przez sędziego? Oczywiście, że nie. W sytuacjach spornych czy też już podczas negocjacji, kiedy jest to uzasadnione i możliwe, można dążyć do wypracowania racjonalnego porozumienia. Takie ugodowe podejście pozwala często zaoszczędzić wszystkim zainteresowanym zarówno czas jak i pieniądze. Co więcej polubowne zakończenie sprawy pozwala dodatkowo podtrzymać relacje biznesowe czy też więzy rodzinne. W wypadku sporów sądowych takie relacje naczęściej są zrywane. Ludzie pragną zazwyczaj zachować pozytywne relacje z innymi. W ten sposób chcą bezkonfliktowo funkcjonować czy to na gruncie prywatnym czy też zawodowym. Takie podejście powinno być naturalne i dlatego warto wspierać polubowne sposoby rozwiązywania konfliktów.

Mediacje można niewątpliwie uznać za godny uwagi sposób rozwiązywania sporów. Dzisiejszy wpis zostanie poświęcony krótkiej charakterystyce mediacji – jakie są jej rodzaje, zalety, koszty i gdzie szukać mediatora.